Hem ithalatta hem de iç piyasaya dağıtımda yaşanan yüksek yoğunlaşma, et fiyatlarındaki sert yükselişle birleşince dikkat çekici bir tablo ortaya çıktı.

İthalatın Yüzde 51’i Polonia Beef’e

Et ve Süt Kurumu (ESK) eliyle yürütülen ve kamuoyuna açıklanmayan sözleşmeler incelendiğinde, 2023–2025 arasında ithal edilen yaklaşık 92 bin 700 ton etin yüzde 51’inin Polonya merkezli Polonia Beef adlı şirkete verildiği belirlendi.

Halktv.com.tr’den Bahadır Özgür’ün aktardığı verilere göre, Polonia Beef Türkiye’ye tek başına 47 bin 900 ton et sattı ve bu satışlardan 10,4 milyar TL gelir elde etti. Şirketin ikinci büyük ortağının bir Türk yatırımcı olduğu da ifade edildi.

Türkiye’nin et ithal ettiği diğer ülkeler arasında Macaristan, Romanya, İtalya, Fransa, Belçika ve Ukrayna bulunuyor. Ancak Polonia Beef’in payı tüm ülkeleri geride bırakarak “tek başına pazar hâkimi” görüntüsü verdi.

Dağıtımda da Tekelleşme Şüphesi: Yüzde 54’lük Pay 5–6 Firmada

İthal edilen etin piyasaya dağıtımı incelendiğinde de benzer bir yoğunlaşma yaşandığı ortaya çıktı. İstanbul’daki kombinalardan ürün alan 431 şirket analiz edildi ve ithal etin yüzde 54’ünün yalnızca 5–6 büyük market zinciri üzerinden piyasaya sürüldüğü belirlendi.

En yüksek payı alan firmalar şöyle:

  • Altun Gıda (Happy Center): 14,1 bin ton

  • Tarım Kredi Et Ürünleri AŞ.: 11,6 bin ton

  • Kim Marketleri: 6,8 bin ton

  • Onur Marketleri: 6,7 bin ton

Geri kalan 427 firmanın toplam payı ise yalnızca yüzde 46.

Bu yapı, “ithalatta tekel → piyasada dağıtımda tekel” zincirinin oluştuğu yönündeki eleştirileri artırıyor.

Yerli Üretimde Çöküş, Tekelleşme Riskini Artırıyor

Türkiye’de 2024 yılında kırmızı et üretimi yüzde 11,7 oranında geriledi. 2025 için daha sert bir düşüş beklendiği belirtiliyor. Üretimdeki bu azalış ithalat ihtiyacını yükseltirken, ithalat süreçlerini yöneten şirketler için kârlılığı artıran bir ortam yaratıyor.

Sektör temsilcilerine göre, ithalatın birkaç büyük firmanın kontrolüne geçmesi:

  • fiyat istikrarını bozuyor,

  • rekabeti ortadan kaldırıyor,

  • tüketici fiyatlarının düşmesini engelliyor.

Uzmanlar uyarıyor:
“Et krizi çözülmek isteniyorsa, ithalatta ve dağıtımda şeffaflık sağlanmalı. Aksi halde fiyatlar kalıcı şekilde yüksek kalır.”