Biz bu filmi 2018’de görmüştük. Dünya Gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü faiz artış ortamıyla; 2018’de gelişen olayları kıyasladı.
“Gelin sizi iki yıl önceye, 2018’in mayısına götürelim.
Merkez Bankası piyasayı tümüyle geç likidite penceresinden fonluyor. Dolar mayısa 4.04’ten başlıyor ve bir ara daha ay bitmeden 4.85’e ulaşıyor. Müthiş bir artış var. Bunun üstüne GLP faizi, yani ortalama fonlama maliyeti yüzde 13.50’den yüzde 16.50’ye yükseltiliyor.
Merkez Bankası 1 Haziran’dan geçerli olmak üzere tüm faizleri GLP düzeyine, yüzde 16.50’e çekiyor. TL’nin ateşi biraz olsun düşüyor. (Doların değil, TL’nin ateşi düşüyor; çünkü hasta olan TL!)
Ne var ki bünye zayıf, 8 Haziran’da faizler bir kez daha yükseltiliyor. Fonlamada ağırlık artık gecelik faizde.
Ve tarihi bir hata yapılıyor; faiz 8 Haziran’dan 13 Eylül’e kadar sabit tutuluyor.
Türkiye rahip krizinin kıskacında. Kur tırmanıyor, Merkez Bankası seyrediyor ve dolar 7 lirayı aşıyor. (Tablodaki kur Merkez Bankası’nın günlük ortalamasından oluşturuldu, anlık şekilde 7 liranın geçilmesi bu yüzden görünmüyor.)
14 Eylül’den geçerli olmak üzere politika faizinin 6.25 puan artırılması ve fonlamada bu kanala dönülmesi kaçınılmaz oluyor. Bu operasyonla birlikte kur belirgin şekilde aşağı geliyor.
2018 EKONOMİK PANOROMASI BUGÜN KARŞIMIZA ÇIKTI
1 Haziran 2018’de ne olduğuna dikkatle bakmak gerek. Haftalık repo ihale faizi yüzde 8’den tam yüzde 16.50’ye çıkarılmış.
Peki ortalama fonlama ne kadar artmış; sıfır! Çünkü Merkez Bankası kağıt üstündeki faizi ortalama fonlama düzeyine çekmiş.
Bu operasyon, içinde bulunduğumuz günlerle ilgili bir çağrışım yapıyor değil mi…
19 Kasım’da da aynısı yapılmadı mı. Haftalık repo ihale faizi ortalama fonlama düzeyine çekildi. Yapılan 1 Haziran 2018’dekiyle neredeyse aynı.
Ama bakın 1 Haziran 2018’deki bu operasyon işe yaramamış ve sonrasında faizi iki hamlede yüzde 16.50’den yüzde 24’e çıkarmak gerekmişti.
Merkez Bankası bu oranları ve iki yıl önce yaşananları bilmiyor olabilir mi? Öyleyse iki yıl sonra niye aynı operasyonu yapıp farklı sonuç bekliyoruz; bunu anlayabilen varsa bize de anlatsın!” (dünya gazetesi/Alaattin Aktaş)
