Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Yeni Dengelenme, Yeni Normal, Yeni Ekonomi” ana temasıyla hazırlanan Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) tanıttı. 2021-2023 yıllarını kapsayacak YEP Vergi Denetim Kurulu İstanbul Ataşehir Hizmet Binası’nda düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Programın özellikle Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılı olan ve hedefleri önceden belirlenen 2023’ü kapsaması dikkat çekti. Bakan Albayrak, YEP’teki üçlü ana temaya dikkat çekerek, “Ana temaların her birini ayrı bir meydan okuma olarak görüyoruz” diye konuştu.
NORMALLEŞMEDE YENİ ADIMLAR GELİYOR
Albayrak, dengelenme döneminde, salgın sürecine özgün olarak devreye alınan finansal tedbirlerin kademeli olarak kaldırılacağını ifade ederek, “Ağustos ayı başından bu yana ilgili kurumlarımız gerek faiz ve likidite adımlarıyla, gerekse de swap ve aktif rasyosu düzenlemeleriyle bu yönde adımlar atmaya başladığımızın örnekleri olarak öne çıkıyor. Normalleşme adımları önümüzdeki günlerde de haftalarda da devam edecek, hem finansal istikrarımıza hem de makroekonomik hedeflerimize katkı sağlayacaktır” diye konuştu.
YILIN TAMAMINDA BÜYÜMENİN POZİTİF OLMASINI ÖNGÖRÜYORUZ
Albayrak, “Elbette teknik ekiplerimiz alternatif senaryolar da hazırladılar. Ama özellikle büyüme çerçevesi içerisinde 2020’ye güçlü bir büyüme performansıyla başlamıştık. Salgın etkisiyle mart ayının ortasından itibaren başlayan daralmanın ardından üçüncü çeyrekte yeniden hızlı bir toparlanma sürecine girdik. Ağustos ayından itibaren atılmakta olan normalleşme adımlarının etkisiyle yılın geri kalanında büyüme dördüncü çeyrekte bir miktar ivme kaybedecek olsa da yılın tamamında büyümenin pozitif olmasını ve yüzde 0,3 oranında gerçekleşmesini öngörüyoruz” açıklamalarını yaptı.
2021’DE BÜYÜMEYİ YÜZDE 5.8 OLARAK TAHMİN EDİYORUZ
Albayrak, Türkiye ekonomisinin 20182020 döneminde karşı karşıya kaldığı iç ve dış şoklar nedeniyle potansiyelinin oldukça altında büyüdüğüne dikkati çekti. 2021 yılında, ertelenen tüketim ve yatırımların devreye girmesi ve turizm gelirlerindeki normalleşmeyle birlikte büyümenin yüzde 5,8 olmasını tahmin ettiklerini belirten Albayrak, “Sonraki dönemde de büyümenin yüzde 5 seviyesinde seyretmesi doğal, Türkiye’nin yüzde 5 büyüme patikasına evrilmesini öngörüyoruz. Bu büyüme hedeflerine ulaşmak için program döneminde her zaman vurguladığımız şekilde ihracata, katma değerli üretime ve istihdama özellikle bu dönemde çok daha fazla yoğunlaşacağız” diye konuştu.
TURİZM GELİRİNDEKİ DÜŞÜŞ VE ALTIN İTHALATI DIŞINDA %17 CARİ FAZLA
Yaptıkları hesaplamalara göre, COVID-19 salgınının net turizm gelirleri üzerindeki azaltıcı etkisinin 25 milyar dolar, net altın ithalatı üzerindeki yukarı yönlü etkisinin ise 12 milyar dolar seviyesinde olduğunu söyleyen Albayrak, şu değerlendirmelerde bulundu: “Altın ithalatını bir ithalat olarak görmüyorum. Altın sermaye malı. Bir tüketim malı değil, alıp tüketmiyorsunuz. Koyuyorsunuz sermaye olarak. Geçici etkiler hariç bakıldığında, 2020’de 12,4 milyar dolar, yani milli gelirimizin yüzde 1,7’si kadar cari fazla verdiğimizi hesaplıyoruz. Sadece altının ve turizmin normal performansına baktığımızda 2020 normal şartlar altında cari fazla vererek kapattığımız bir yıl olarak geçecekti. Altını koyduğumuzda da , sadece turizm normal performansla gerçekleşmiş olsaydı 0,1’lik bir artıyla yine cari fazla vererek kapatacağımız bir yıl olacaktı. Cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranının 2021 ve 2022 yıllarında sırasıyla yüzde 1,9 ve yüzde 0,7 olarak açık vermesini, program dönemi sonunda ise bu atılan adımların, stratejik reformların da etkisiyle fazlaya dönmesini, kalıcı bir şekilde dönüşüm noktasında fazlaya dönmesini öngörüyoruz.”
YEP’te salgın sonrası toparlanan ekonominin yılı %0.3 büyüme ile tamamlayacağı, sonrasında hızlı toparlanacağını öngörülüyor. Programda 2023’te ise ekonominin cari fazlaya geçmesi bekleniyor
KEŞİF, ENERJİ İTHALATINA OLUMLU KATKI YAPACAK
2021 yılında yenilenecek kontratlardaki doğal gaz fiyatlarının doğal gaz keşfi kaynaklı olarak daha uygun düzeylerde oluşmasının enerji ithalatına olumlu yönde katkı yapacağını belirten Albayrak, gelecek yıllarda 30 milyar metreküpün üzerinde neredeyse doğal gaz kontratlarında yenilenme olacağını ifade etti. Albayrak, sözlerini şöyle sürdürdü: “1990’ların o meşhur 25-30 yıllık kontratlarının sonuna geliyoruz artık. İşte bunun etkisiyle ve bunun yanında doğal gaz keşif kaynaklarının, Karadeniz’deki güzel haberin de etkisiyle birlikte önümüzdeki dönemde çok daha uygun düzeylerde oluşan enerji ithalatı fiyatlarıyla inşallah bu sürecin sonunda enerji ithal eden değil, bir de bakmışsınız enerji ihraç eden bir Türkiye’den söz ediyoruz ki Türkiye oraya gidiyor. Bu toplam Türkiye’nin cari dengesine inanılmaz olumlu yönde katkı yapacak.”
EXİM VE YATIRIM BANKASINDA ‘MEKTUPLA İŞ’ MODELİNDEN ÇIKILDI
Bakan Albayrak, Türk Eximbank’ın yeni yaklaşımının, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın yeni odak alanları ile KOBİ’leri desteklemek, küresel tedarik zincirindeki payını ve e-ihracatı artırmak olduğunu söyledi. İş dünyasının Türk Eximbank’ın ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’nın yeni yaklaşımlarından pek haberinin olmadığına dikkati çeken Albayrak, “Mektup getir- iş yap’… Bu modelden çoktan çıkıldı” dedi.
12 AY TURİZME GEÇİŞLE SEKTÖRDE ÇEŞİTLİLİĞİ ARTIRACAĞIZ
Özellikle madencilik alanında katma değerli üretime yönelik yatırımlara da önem vereceklerini ifade eden Albayrak, turizm alanındaki çalışmalar hakkında şunları kaydetti: “Turizm gelirlerimizi artırmak için 12 ay turizme geçişle turizmde çeşitliliği artırarak, güvenli turizm sertifikasyonunu sürekli ve kalıcı hale getireceğiz. Bu konuda Turizm Bakanımızla çok yoğun bir mesai ortaya koyuyoruz.”
Her tema bir meydan okuma
YENİ DENGELENME
● Makroekonomik denge
● Finansal İstikrar
YENİ NORMAL
● E-hizmetlerin yaygınlaştırılması
● Yeni finansal çözümlerin üretilmesi
● Yeni çalışma modelleri oluşturulması
● Dijital dönüşüme hız kazandırılması
YENİ EKONOMİ
● Sürdürülebilir büyüme
● Yenilikçi ve yüksek katma değerli üretim
● Üretim ve ihracata dayalı büyüme
● Dijital ve platform ekonomisi
Albayrak: Kur yerine üretim ve sanayiye odaklanmalıyız
YEP’in uygulanabilir, gerçekçi hedefler barındırdığını söyleyen gazeteci Hakan Güldağ, YEP sonrası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile ayaküstü yaptığı sohbeti şöyle aktardı: “Bakan Albayrak, Türkiye’nin göstergelerinin gayet iyi olduğunu ifade etti. Kura odaklanmak yerine sanayiye, üretime odaklandıklarını belirtti. ‘Kurda kontrolün sağlandığını’ ifade eden Albayrak, reel sektör cephesinde işlerin gayet iyi gittiğini vurguladı. Dünyadaki değişimle birlikte, bu süreçten, kur dahil en avantajlı çıkacak ülkenin Türkiye olduğunun altını çizdi.”
YÜZDE 40 DAHA UCUZ ALIM YAPMAMIZI SAĞLAYAN DMO ELİYLE SAĞLIK YERLİLEŞECEK
Bakan Albayrak, Devlet Malzeme Ofisi’nin (DMO) merkezi satın almadaki rolünün genişletilmesiyle müthiş olumlu neticeler almaya başladıklarını söyledi. Böylece alımların yüzde 30-40 daha ucuz olduğunu belirten Albayrak, sağlık sektöründeki sorunun da bugün, yarın biteceğini ve imzaların atılacağını ifade etti. Albayrak, şunları kaydetti: “Tahsilatlar, alacaklar, gelirler, giderler, sektörün yerleştirmeyle birlikte dönüşümü DMO’nun görevlerinden bir tanesi olacak. Aynı enerjide yaptığımız yerlileştirme modelini sağlık alanında da DMO eliyle yerlileştireceğiz, hem tahsilat hem ucuzluk hem Ar-Ge’nin de Türkiye’ye bu manada dönüşümü ile müthiş bir dönüşüm hikayesi yaşayacağız. Bunun yanında tek hazine hesabının genişletilmesi gibi adımlarla hedeflerimizi destekleyecek adımları atacağız.”
TÜRKŞEKER İLE PİLOT UYGULAMA BAŞLATTIK; DÖNÜŞLER OLUMLU
Albayrak, sözleşmeli tarım ve girdi finansmanı ile gıda fiyatlarında istikrar sağlanacağının altını çizdi. Tarımsal üretim maliyetlerini düşürmek, çiftçilerin gelirini garanti altına almak ve gıda fiyatlarında istikrara katkı sağlamak için girdi finansmanı ve avans mekanizmasını uygulamaya koyacaklarını dile getiren Albayrak, pilot uygulamayı hali hazırda TÜRKŞEKER ile başlattıklarını ve çok olumlu dönüşler aldıklarını söyledi. Albayrak, yılsonuna kadar birçok üründe bu kapsamı genişleteceklerini belirterek, “Bu modelin çok güzel sonuçlar vereceğini şimdiden müjdeleyebilirim. Çiftçilerimiz açısından da fiyat istikrarı açısından da” ifadelerini kullandı.
KAMU SÜRÜKLEYİCİ ROL OYNAYACAK
“Salgın kaynaklı belirsizlik dönemi etkisi ile özel sektörün çekingen kalabileceği yatırımlarda kamunun sürükleyici rol üstlendiği bir dönem göreceğiz” diyen Albayrak, “Bu kapsamda artış, demiryolu yatırımları, sulama projeleri, eğitim, Ar-Ge harcamaları, yeni OSB’lerin desteklenmesi ve üniversite araştırmalarında gerçekleşecek. Ayrıca, sürekli ve kalıcı gelir kaynakları ile vergi tahsilatında etkinliğin artırılmasını, ekonomide kayıt dışılığın azaltılmasını, teşvik sisteminin verimliliğinin artırılmasını sağlayacak politikaları devreye alacağız” şeklinde konuştu.
KATILIM SİGORTACILIĞINI YAYGINLAŞTIRACAĞIZ
Katılım finans alanında uluslararası standartlara uyum sağlanacağını ve katılım sigortacılığının yaygınlaştırılacağını anlatan Albayrak, şunları kaydetti: “Nasıl ki sigortacılık sektöründe bir değişim sürecini başlattık, çok net şunu söyleyeyim, katılım finans, katılım bankacılığı alanında önümüzdeki 3 yıllık süreçte çok büyük bir değişim ve dönüşüm sürecine de şahitlik edeceğiz. Sadece Türkiye ve bölgesindeki katılım bankacılığı, katılım finans potansiyeli değil, küresel anlamda da İstanbul Finans Merkezi’ne entegre olmuş, bölgenin ve dünyanın önemli bir katılım finans merkezi olması noktasında da çok güçlü adımları bu program döneminde atacağız. Yakın süreçte zaten göreceksiniz, bu çerçeveyi de koruyacağız. Ülkemizde finansal teknolojilerin yaygınlaştırılmasına yönelik kapsamlı bir strateji dokümanı ve eylem planı hazırlanacaktır. Finansal kapsayıcılığın artırılması, TL bazlı finansal ürünlerin teşvik edilmesi, dolarizasyonun azaltılması, İFM Merkezli Zenginleştirilmiş Kümelenme Modeli’nin uygulanması diğer adımlarımız olacak.”
